Interpretacja Bialego

W interpretacji Biełego, opartej na przesłankach historiozofii symbolistów, Petersburg jest siedliskiem ?sił demonicznych” zła i nihilizmu, najgroźniejszych przejawów ?mongolizmu”, który zagraża Rosji. Ujawniają się one zarówno w bezdusznym i dławiącym koszmarze samodzierżawia, jak też w działalności rewolucjonistów. Jedni i drudzy depczą prawdziwe, zdaniem Biełego, oblicze Rosji Chrystusa, Rosji wysokich porywów mistycznych. Jej dalsze losy wiążą się ściśle z losami Europy. Nastąpi moment decydującej walki Chrystusa ze smokiem, której odpowiednikiem ziemskim będzie walka Rosji z mongolizmem. Zniknie wówczas z powierzchni ziemi Petersburg, znienawidzona ?stolica nihilizmu”, a pozostanie Włodzimierz i Uglicz, miasta reprezentujące prawdziwe wartości ducha Rosji Chrystusowej. Dla literatury rosyjskiej Petersburg był utworem niezwykłym, albowiem Bieły jako jeden z pierwszych podjął zakrojony na szeroką skalę eksperyment artystyczny, zmierzający do zastąpienia wypowiedzi bezpośredniej, obrazami stanów psychicznych. Tradycyjna powieść o obiektywnym świecie, o ?innych” stała się jednym wielkim monologiem wewnętrznym, narracją o ?sobie”.